Έλλειψη ταλέντων στην εξειδικευμένη εργασία

Το 94% των κατασκευαστικών εταιρειών αναφέρουν ότι η εύρεση εξειδικευμένου προσωπικού αποτελεί βασική πρόκληση ⁽³⁵⁾. Η έλλειψη εξειδικευμένων επαγγελματιών στον κατασκευαστικό κλάδο οφείλεται σε διάφορους καίριους παράγοντες. Πρώτον, ο κλάδος πλήττεται από μια αρνητική εικόνα, καθώς η εργασία στις κατασκευές συχνά θεωρείται σωματικά απαιτητική με πολλές ώρες εργασίας και δύσκολες συνθήκες, γεγονός που αποτρέπει τις νεότερες γενιές από τον να εισέλθουν στον τομέα. Δεύτερον, σε πολλές χώρες υπάρχει έλλειψη προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης και μαθητείας για την αντιμετώπιση των ελλείψεων σε εξειδικευμένους ρόλους στις τεχνολογίες κτιρίου, όπως ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί, τεχνικοί εξαερισμού ή τεχνικοί ολοκλήρωσης συστήματος. Τρίτον, οι εργαζόμενοι με μεταβιβάσιμες δεξιότητες συχνά προσελκύονται από άλλους κλάδους που προσφέρουν καλύτερες αμοιβές ή συνθήκες εργασίας, μια τάση που επιταχύνθηκε από την πανδημία COVID-19 η οποία οδήγησε πολλούς εργαζόμενους να εγκαταλείψουν μόνιμα τον κλάδο.

Η πίεση αναμένεται να αυξηθεί καθώς εντείνεται η αστικοποίηση ⁽³⁶⁾, δίνοντας ώθηση στη ζήτηση για νέες κατασκευές. Ταυτόχρονα, τα ποσοστά μετασκευών πρέπει να υπερδιπλασιαστούν παγκοσμίως - σε ορισμένες περιοχές ακόμα περισσότερο - προκειμένου να επιτευχθούν καθαρές μηδενικές εκπομπές, ενώ η επαναχρησιμοποίηση εμπορικών ακινήτων ως απάντηση στις τάσεις υβριδικής εργασίας θα αυξήσει τον φόρτο εργασίας. Επιπλέον, πολλοί εργαζόμενοι πλησιάζουν τη συνταξιοδότηση. Η McKinsey & Company εκτιμά ότι έως το 2032, το 16% των σημερινών εργαζομένων στις κατασκευές και το 29% των μηχανικών HVAC στις ΗΠΑ θα έχουν συνταξιοδοτηθεί. Ταυτόχρονα, τα υψηλά ποσοστά απόσυρσης θα παραμείνουν, με 1.194.000 εργάτες και βοηθούς κατασκευών και 239.000 μηχανικούς HVAC&R να εγκαταλείπουν τον κλάδο. Ως αποτέλεσμα, 1.514.000 θέσεις εργασίας στις κατασκευές και 380.000 θέσεις εργασίας HVAC θα χρειαστεί να πληρωθούν έως το 2032 μόνο στις ΗΠΑ ⁽³⁷⁾. Η αναφορά του 2023 των Ευρωπαϊκών Υπηρεσιών Απασχόλησης (EURES) για τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού αποκαλύπτει μια παρόμοια τάση στην Ευρώπη. Δώδεκα χώρες αναφέρουν έλλειψη εργαζομένων στις κατασκευές, ενώ έξι χώρες την χαρακτηρίζουν εξαιρετικά σοβαρή. Όσον αφορά τους μηχανικούς HVAC, έντεκα χώρες αντιμετωπίζουν ελλείψεις, έξι από τις οποίες τις χαρακτηρίζουν σοβαρές ⁽³⁸⁾.

Προκειμένου να αντιμετωπιστεί το αυξανόμενο χάσμα ταλέντων στην εξειδικευμένη εργασία, οι κλάδοι κατασκευών και HVAC πρέπει να βελτιώσουν την εικόνα τους, να επενδύσουν στην εκπαίδευση και κατάρτιση, να υιοθετήσουν νέες τεχνολογίες και να συνεργαστούν με τις κυβερνήσεις για την εφαρμογή υποστηρικτικών πολιτικών. Το γεφύρωμα αυτού του χάσματος είναι κρίσιμης σημασίας για την ικανοποίηση της ζήτησης εργασίας και την επίτευξη των στόχων για καθαρές μηδενικές εκπομπές.

Η προσέλκυση των νεότερων γενεών στην εξειδικευμένη εργασία απαιτεί βελτίωση της εικόνας του κλάδου. Οι έρευνες δείχνουν ότι το 74% της Γενιάς Ζ αντιλαμβάνεται ένα στίγμα γύρω από την επαγγελματική κατάρτιση σε σύγκριση με τις τετραετείς πανεπιστημιακές σπουδές, και μόνο το 5% των γονέων ενθαρρύνει μια σταδιοδρομία στα εξειδικευμένα επαγγέλματα ⁽³⁹⁾. Επιπλέον, οι υποεκπροσωπούμενες ομάδες παραμένουν αναξιοποίητες. Στην Ευρώπη οι γυναίκες αποτελούν μόλις το 2% των εργαζομένων στις κατασκευές και το 0% των μηχανικών HVAC ⁽³⁹⁾. Στην ΗΠΑ το μερίδιο γυναικών εργαζομένων στον κλάδο HVAC είναι 2,6%, ελαφρώς μόνο υψηλότερο ⁽⁴⁰⁾.

Η διεύρυνση της εκπαίδευσης και κατάρτισης είναι επίσης κρίσιμης σημασίας. Η επαγγελματική κατάρτιση, οι πιστοποιήσεις, οι μαθητείες και η κατάρτιση στον χώρο εργασίας πρέπει να είναι προσβάσιμες σε ανειδίκευτους εργάτες και σε όσους επιθυμούν να αλλάξουν σταδιοδρομία. Προγράμματα όπως το ROVC στην Ολλανδία, το οποίο εκπαιδεύει 15.000 επαγγελματίες ετησίως, παρέχουν ένα επιτυχημένο πρότυπο. Η αναβάθμιση των δεξιοτήτων του τρέχοντος εργατικού δυναμικού είναι εξίσου σημαντική, καθώς το 35-45% των εργαζομένων στις ανακαινίσεις στην Ευρώπη χρειάζεται εκπαίδευση σε τομείς όπως η μόνωση, ο αερισμός ή οι αντλίες θερμότητας ⁽⁴¹⁾. Τα προγράμματα σπουδών επαγγελματικής κατάρτισης χρειάζονται επίσης μετασχηματισμό, ώστε να ενσωματώνουν την ΤΝ, την κυβερνοασφάλεια και τη μηχανική λογισμικού παράλληλα με την παραδοσιακή τεχνογνωσία.

Η αύξηση του εργατικού κόστους θα ενθαρρύνει την τεχνολογική καινοτομία για την ενίσχυση της αποδοτικότητας. Τα στοιχεία που έχουν σχεδιαστεί για εγκατάσταση χωρίς σφάλματα θα μειώσουν τις ανάγκες κατάρτισης, ενώ η επαυξημένη πραγματικότητα μπορεί να καθοδηγήσει τους εργαζομένους επιτόπου ή να τους συνδέσει απομακρυσμένα με ειδικούς. Οι προκατασκευασμένες και αρθρωτές κατασκευές προσφέρουν περαιτέρω λύσεις, με προεγκατεστημένα στοιχεία όπως ζώνες ανύψωσης και προσόψεις που απαιτούν λιγότερη εργασία, μειώνουν τα χρονοδιαγράμματα και βελτιώνουν την ποιότητα.

Τέλος, οι υποστηρικτικές πολιτικές είναι επίσης αναγκαίες, όπως για παράδειγμα πλαίσια ανοιχτής μετανάστευσης τα οποία να επιτρέπουν σε αλλοδαπούς εργάτες, που παραδοσιακά βοηθούν στην αντιμετώπιση ελλείψεων σε εργατικά χέρια, να ενταχθούν στο εργατικό δυναμικό.