Tekort aan getalenteerde vakmensen

94% van de bouwbedrijven geeft aan dat het vinden van technisch geschoold personeel een grote uitdaging is ⁽³⁵⁾. Het tekort aan getalenteerde vakmensen is te wijten aan verscheidene factoren. Ten eerste heeft deze sector een slecht imago, aangezien bouwwerkzaamheden vaak worden gezien als fysiek uitputtend, met lange werkdagen in moeilijke omstandigheden, waardoor jongere generaties worden afgeschrikt om in deze sector te gaan werken. Ten tweede is er in veel landen een gebrek aan beroepsopleidingen en stageprogramma's om tekorten aan gespecialiseerde functies in gebouwtechniek aan te pakken, zoals elektriciens, pijpfitters, ventilatietechnici of systeemintegrators. Ten derde voelen werknemers met overdraagbare vaardigheden zich vaak aangetrokken tot andere sectoren die betere lonen of arbeidsvoorwaarden bieden, een trend die werd versneld door de COVID-19-pandemie, die ertoe leidde dat veel werknemers de sector permanent verlieten.

De druk zal toenemen naarmate de verstedelijking toeneemt ⁽³⁶⁾, waardoor de vraag naar nieuwbouw toeneemt. Ook moeten de retrofitpercentages wereldwijd meer dan verdubbelen – in sommige regio's zelfs meer – om de nettonuldoelstellingen te halen, en de herbestemming van bedrijfspanden als reactie op trends op het gebied van hybride werk zal de werkdruk verder vergroten. Daar komt nog bij dat veel werknemers de pensioensgerechtigde leeftijd naderen. McKinsey & Company schat dat tegen 2032 16% van de huidige bouwvakkers en 29% van de HVAC-monteurs in de VS met pensioen zal zijn gegaan. Tegelijkertijd zullen de opzeggingscijfers hoog blijven: 1.194.000 bouwvakkers en hulpkrachten en 239.000 HVAC&R-monteurs verlaten de sector. Als gevolg hiervan zullen alleen al in de VS tegen 2032 1.514.000 banen in de bouw en 380.000 HVAC-banen moeten worden ingevuld ⁽³⁷⁾. Het rapport van het Europese banennetwerk (EURES) uit 2023 over het tekort aan arbeidskrachten laat een vergelijkbare trend in Europa zien. Twaalf landen melden een tekort aan bouwvakkers, waarvan zes het als zeer ernstig beschouwen. Voor HVAC-monteurs hebben elf landen te maken met tekorten, waarvan er zes dit als ernstig hebben geclassificeerd ⁽³⁸⁾.

Om het steeds groter wordende tekort aan getalenteerde vakmensen aan te pakken, moeten de bouw- en HVAC-sectoren hun imago verbeteren, investeren in onderwijs en training, nieuwe technologieën toepassen en samenwerken met overheden om ondersteunend beleid te implementeren. Het terugdringen van dit tekort is van cruciaal belang om aan de vraag naar arbeidskrachten te voldoen en om de nettonuldoelstellingen te bereiken.

Om de jongerengeneratie aan te trekken naar de ambachtsnijverheid moet het imago van de sector worden verbeterd. Uit enquêtes blijkt dat 74% van Generatie Z een stigma ervaart rond beroepsopleiding in vergelijking met vierjarige universiteitsopleidingen en slechts 5% van de ouders moedigt een loopbaan in een ambacht aan ⁽³⁹⁾. Bovendien blijven ondervertegenwoordigde groepen onaangeboord; in Europa maken vrouwen slechts 2% uit van de bouwvakkers en 0% van de HVAC-monteurs ⁽³⁹⁾. In de VS is het aandeel vrouwelijke HVAC-werknemers 2,6%, dat slechts iets hoger is ⁽⁴⁰⁾.

Het uitbreiden van onderwijs en opleiding is ook van cruciaal belang. Beroepsopleidingen, certificeringen, leercontracten en opleidingen op de werkplek moeten toegankelijk zijn voor ongeschoolde werknemers en carrièreswitchers. Programma's zoals ROVC in Nederland, dat jaarlijks 15.000 professionals opleidt, bieden een blauwdruk voor succes. De bijscholing van de huidige beroepsbevolking is net zo belangrijk: 35-45% van de renovatiewerkers in Europa heeft een opleiding nodig op het gebied van isolatie, ventilatie of warmtepompen ⁽⁴¹⁾. Curricula voor beroepsopleidingen moeten ook worden getransformeerd, waarbij AI, cyberbeveiliging en software-engineering worden opgenomen naast de traditionele expertise.

Stijgende arbeidskosten zullen technologische innovatie stimuleren om de efficiëntie te verhogen. Componenten die zijn ontworpen voor foutloze installatie zullen de trainingsbehoeften verminderen, terwijl augmented reality werknemers ter plaatse kan begeleiden of hen kan verbinden met experts op afstand. Geprefabriceerde en modulaire constructies bieden verdere oplossingen, waarbij voorgemonteerde elementen zoals leidingschachten en gevels minder arbeid vergen, installatietijden verkorten en de kwaliteit verbeteren.

Ten slotte is ondersteunend beleid ook essentieel, waaronder open immigratiekaders die buitenlandse werknemers, die van oudsher hebben bijgedragen aan het oplossen van arbeidstekorten, in staat stellen zich bij de beroepsbevolking aan te sluiten.